Uşak Şehirlerarası Otobüs Terminal Kompleksi Kentsel Tasarım ve Mimari Proje Yarışması
SATINALMA 55 numaralı proje: Binanın nirengi noktası olma çabası, akılda kalıcılığı başarılı bulunmasına karşın, iç avlu etrafında turlayan ulaşım araçları, özellikle otobüs dolaşım sistemindeki zorluklar ve strüktürel kurgunun yetersizliği nedeniyle bu ödüle layık görülmüştür.
Aslında akılda kalıcılık ve nirengi noktası olma çaabasından ziyade fonksiyonel bir soru nedeniyle böyle bir forma ulaşmıştık. 5.00 mt'lik şehirlerarası otobüs park yeri (peron) kabulünü toplam 60 peron (20 giden, 20 çevre, 10 gelen, 10 transit) için uyguladığımızda 300 mt'lik yol bandını nasıl bir form ile çözeriz sorusuna eliptik bir cevap vermiştik.
Yarışmanın doğma nedenlerinden biri olan mevcut terminalin kent içindeki konumu, yarattığı trafik ve de Uşak ilinin gelecek vizyonu doğrultusunda yaptığımız analizlerde de özellikle terminalin yoğun olduğu takvimlerde yapının kent merkezi dışında olmasına rağmen trafik bağlantısının gene Afyon-İzmir karayolundan sağlanacak olmasıyla ortaya konulan hedeften şaşılacağı, kaçınılmak istenen yoğun trafiği gene kent merkezine taşıyacağı dolayısıyla planlanması düşünülen çevre yolunun ortaya konulan hedef için mutlak çözüm olacağı kabulu ile de hem terminal şehir bağlantısının ( servis araçları, taksiler, özel araçlar, belediye otobüsleri ) hemde şehirler arası bağlantının parselin güney tarafından çözülmesi gerektiğini düşünmüştük. Böylece terminali kullanacak araçlar özellikle otobüsler kent merkezine hiç uğramadan kente giriş çıkış yapabileceklerdi.
Kent ölçeğinde ise bahsettiğimiz çevre yolu gereksiniminin ortaya çıkardığı olumlu tarafları ise kentin kuzey lekesinin kent yoğunluğunu minimize edebilecek kentsel tasarım kararlarının (slow city vb...) uygulanmasına vesile olacaktı. Her ne kadar 1. dereceden tarım arazisi olsa da planlı kent parsellerinin de kent merkezinin güneyine doğru uzanmasının Uşak kenti için faydalı olacağını düşünmemekte elde değil zaten.
Uygulama aşamasında ortaya konulacak geçici alternatiflere de cevap verdiğini düşündüğümüz bu ana kararla karalamaya başladığımız vakit, terminal otobüs yol bandının +12.00 kotunda (yarışma parselinin doğu en üst kotu) kalmasına ve de şehir yaklaşım kotunun giden ve çevre peronları kullanıcıları için yani şehirden gelip terminale ilk adımlarını atacak kullanıcılar için +6.00 kotunda, terminalden ayrılacak ve de şehre dönecek kullanıcılar için de 0.00 kotunda çözülmesi gerekliliği ortaya çıktı.
Böylece giden ve gelen yolcular (yapı formu lineer olmasa bile) birbirleri ile karşılaşmadan giriş ve çıkış yapabileceklerdi.
Yaratılan iç avlunun kentsel bir avlu olması yani aslında altgeçitlere maruz kalan bir kuşak olmamızdan ötürü dışlamaya alıştığımız kenti araçla teneffüs eden kentlinin de avluyu deneyimlemesini sağlamayı tercih ettik.
+6.00 kotundaki tek giriş ile hem giden yolcuları hem de çevre terminali yolcularını aynı fuayede buluşturduk. Tek girişin bugün de yapı işletmesi ve güvenliği açısından çok faydalı bir karar olduğunu düşünüyoruz. Radyal plan çözümü ve ferah giriş fuayesi sayesinde kullanıcı yapıyı ilk bakışından itibaren peronları, bilet bankolarını, alışveriş birimlerini yeme- içme katını hatta terminal işletmesi ofislerini dahi rahatlıkla algılayıp şimdi nereye yürüyeceğim sorusuna cevabı çok kısa bir sürede bulabiliyordu.
Plan bazında karşılıklı olarak yerleştirdiğimiz giden ve çevre terminalı peronları da amaçları aynı ama farklı araçları kullanacak yolcuları da gene birbirleri ile kesişmeden birbirinden ayrıştırabiliyordu.
Tüm yolcular için avlu otobüs hareketliliğine göre daha sakin ortamını terminal içindeki her noktaya rahatlıkta aktarabiliyordu.
+12.00 kotuna çıkan yolcu artık biletini almış alışverişini yapmış, ihityaçını gidermiş sadece hareket saatini bekler halde tüm terminal hareketliliğini seyreden rolünü kendine ayrılan mekanda rahatlıkla yerine getirebiliyordu.
Şehirler arası otobüsler için ise +12.00 kotundan dahil olduğu yapıya isterse doğrudan kendi peronuna giderek yolcusunu alıp veya yolcusunu bırakıp +6.00 kotundan yapıyı terk edebileceği gibi perona yanaşmadan önce +6.00 kotundaki servis pernonuna inip işini görüp tekrar +12.00 kotuna çıkıp yolcusunu alabiliyordu. Otobüs hareketi farklı bir dönüş yapmadan ve de kesintiye uğramadan plan bazında çizdiği 8(sekiz) veya sonsuzluk işareti ile yapıyı kullanabiliyordu.
0.00 kotunda ise gelen yolcular avlu içinden ulaşabilecekleri belediye otobüsleri veya avlu dışında park etmiş özel araçları veya servis araçları ile şehre dönebiliyorlardı.
Avlu kullanımı ise araçlar için +6.00 kotunda yolcu indirme, 0.00 kotunda ise yolcu almadan ibaret olup terminal kullanıcıları için terminal yapısına ulaşma veya yapıdan ayrılma mesafelerini minimuma indirirken, seyredilen bir sahne ve de açık hava kullanımlarına izin veren bir çözüme sahipti.
Alanın kuzey tarafında kalan rekreatif alan ile yapının kurduğu ilişkinin de güçlü olduğunu düşünüyoruz. Farklı fonksiyonlar içermesine rağmen gerek sirkülatif olarak gerekse yapı izdüşümü olarak birbirlerine sırtını dönmeyen, ilişki kurabilen bir kurguya sahipti.
(Dili geçmiş zaman kipi bitirdiğimiz tüm cümlelerin bugün de arkasındayız tabiki de, edindiğimiz tecrübeleri cebimize koyup ilk başta da sölediğimiz gibi klasörü kapatma vaktidir sadece)